Ponieważ jest on nauczycielem, dane o wynagrodzeniu proboszcza muszą być upublicznione. Ponieważ pieniądze zostały wydane z funduszy publicznych, dane te są jawne. Jednak pełnienie „funkcji publicznej” nie oznacza automatycznie wyłączenia prawa do prywatności.
Paweł L. przekonał się, jak trudno było uzyskać informacje o zarobkach nauczycieli katechetów. W czerwcu 2021 r. złożył wniosek do dyrektora miejskiej jednostki budżetowej nadzorującej szkołę z zapytaniem o zarobki Marii M. i Adama B., którzy są nauczycielami religii w Zespole Szkół w Rzeszowie.
Wnioskodawca poinformował, że prosi o podanie zarobków netto miesięcznie, za miesiące określone we wniosku na lata 2020-2021.
O ile dane katechety są dostępne, o tyle w przypadku księży nie są one dostępne.
Dyrektor gminnej jednostki budżetowej nadzorującej szkoły udostępnił dane dotyczące Marii M., ale nie udzielił żądanych informacji dotyczących Adama B. Dyrektor gminnej jednostki budżetowej nadzorującej szkoły poinformował skarżącego w piśmie z czerwca 2021 r., że zarobki Adama B. jako proboszcza są „jego dobrem osobistym podlegającym szczególnej ochronie”. Ponadto Adam B. jest proboszczem i zanim będzie mógł upublicznić swoje zarobki, musi uzyskać zgodę Kurii Diecezjalnej.
Paweł L. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w proteście przeciwko bezczynności organu w sprawie dostępu do informacji publicznej.
Skarżący podkreślił, że wniosek Adama B. dotyczył zarobków Adama B. Zarabia on jako nauczyciel. Zarobki te uzyskuje on jako nauczyciel i katecheta z tytułu zatrudnienia w Zespole Szkół. Nie dotyczyło to jego zarobków jako osoby duchownej. Te dochody, które uzyskuje z tytułu pełnienia funkcji proboszcza, nie leżą w jego obszarze. Nieudostępnienie żądanych informacji w określonym terminie stanowiło zatem naruszenie zarówno art. 61 ust. 1, jak i art. 1 ust. 1-10 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
Spis treści
Sąd nakazuje udostępnienie danych
Dyrektor szkoły został zobowiązany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie do rozpatrzenia skargi na katechetkę w terminie 14 dni roboczych od dnia zwrotu akt sprawy.
Zdaniem sądu I instancji, jednostka organizacyjna jest adresatem wniosku o udostępnienie informacji publicznej. Jest nią m.in. dyrektor wydziału budżetowego urzędu gminy. Służy on m.in. do nadzorowania działalności przedszkoli i szkół oraz do prowadzenia ich spraw administracyjno-organizacyjnych. W omawianym przypadku dyrektor był bezczynny, ale nie rażący. Musi on jednak wydać decyzję (sygn. akt II SAB/Rz.97/21 – wyrok WSA w Rzeszowie z 21 października 2021r).
Funkcje publiczne pełnione przez nauczyciela
Sądy administracyjne wyraźnie stwierdziły, że nauczyciele są funkcjonariuszami publicznymi, o czym świadczą ich uprawnienia jako członków rady pedagogicznej. Jest to instytucja lub szkoła, która ponosi zbiorową odpowiedzialność za wypełnianie swoich statutowych obowiązków w zakresie kształcenia, opieki i wychowania.
Artykuł 70 Ustawy o edukacji określa kompetencje rady pedagogicznej. Kompetencje te wskazują, że nauczyciel „niewątpliwie ma istotny wpływ na sprawy publiczne w systemie oświaty”. Nie odpowiada za działania niezwiązane z kompetencjami merytorycznymi szkoły, a jedynie służy do ich realizacji.
Charakter uprawnień nauczyciela, jako członka rady pedagogicznej, czyni go „osobą pełniącą funkcje publiczne”. Tak stwierdzono w wyrokach WSA w Gdańsku z 15 stycznia 2020 r. (sygn. akt II SA/Gd 557/19) i 12 lutego 2020 r. (sygn. akt II SA/Gd 557/19) oraz 12 lutego 2020 r. (sygn. akt II SA/Gd 557/19). Zauważono to również w wyroku WSA w Lublinie z 7 listopada 2019 r. (sygn. akt II SAB/Lu 51/19).
Przejrzystość w odniesieniu do zadań
Sądy administracyjne uznały, że udostępnienie informacji bezpośrednio związanych z „funkcją publiczną” nie stanowi naruszenia prawa do prywatności.
Ważne jest, aby rozważyć zadanie przypisane osobie pełniącej funkcję publiczną i jego związek z celem dostępu do informacji publicznej jako narzędzia prawnego umożliwiającego kontrolę społeczną instytucji publicznych. Sędziowie podkreślają, że dostęp do informacji publicznej nie może być wykorzystywany do zaspokajania prywatnych interesów, a tym bardziej ciekawości.
- Dotyczy to w szczególności wynagrodzenia. Jego wysokość wskazuje z jednej strony, czy osoba pełniąca funkcję publiczną jest wynagradzana w sposób adekwatny do jej kompetencji i odpowiedzialności. Ujawnienie takich danych pozwala ustalić, czy dana osoba nie została „przepłacona” z innych powodów – przekonuje Przemysław Stakiewicz, sędzia NSA.
Orzecznictwo sądów administracyjnych konsekwentnie popiera pogląd, że środki publiczne przeznaczone na wynagrodzenia i zarządzanie pracownikami jednostek samorządu terytorialnego powinny być wydatkowane w sposób jawny. Jednym z zabezpieczeń realizacji konstytucyjnego prawa do informacji jest zasada jawności w zarządzaniu finansami publicznymi.